35-lecie Sztormu :
Barlinek w fotografii :
Benefis Romany :
IV liga w nowym sezonie :
Lions Club w Barlinku :
Listy do redakcji :
Program i historia
Lata Teatralnego : Słoneczna gala :
Spotkanie na szlaku :
Warsztaty we młynie :
Wiadomości wędkarskie:
X Festiwal Szachowy pamięci Laskera
: Blokowisko - Górny Taras :
Kryminałki :
Młynówka czy kanał :
Moczydlo
- komarzy gród : Moczydło - letnisko :
Nauka poszukiwania pracy :
Nowy
oddział szpitala : Pogoń po i przed sezonem :
Program Dni Eksjo w Barlinku
: Proza życia :
Rozmaitości :
Rozmowa z trenerem Burzawą :
Rozmowy o Barlinku :
Sesja Rady Miejskiej :
Usc : Uśmiechy w Kielcach :
Wakacje na ścieżce : Z dnia
na dzień : Z lamusa Raptusa :
- Komarzy Gród
-
- Komarzy Gród lub
Komarzy Zamek (nm. Mückenburg) - tak w dosłownym brzmieniu nazywano kiedyś
wieś o mocno tajemniczym rodowodzie, położoną na terenie obecnego Barlinecko -
Gorzowskiego Parku Krajobrazowego. Dziś to urocza miejscowość jakby wtopiona w
pagórkowate dno obszernej leśnej polany. Jej granice wyznacza mroczna ściana
drzew nieprzeniknionej Puszczy Barlineckiej, zwanej także Puszczą Gorzowską.
Rozległa przestrzennie wioska rozsiadła się na
północ od jeziora o nazwie Sitno Moczydelskie. Jezioro upiększa samotna wyspa,
sąsiadująca zaś z jeziorem osada charakteryzuje się znacznym rozproszeniem
zabudowy. Luźno usytuowane w falistym terenie zagrody nadają miejscowości
intymnego posmaku. Na najwyższym wzniesieniu polany, obok rozwidlenia dróg
widnieje gęstsze skupisko zabudowań. Tam, jeszcze w XIX wieku utworzono coś w
rodzaju centrum, którego jądro stanowiła wiejska sala zebrań połączona z
budynkiem mieszczącym urząd sołtysa. Pozostała zabudowa skupia się wzdłuż
drogi obiegającej rozległe łąki zajmujące wnętrze wsi.
Według źródeł pisanych Moczydło założono około
połowy XVIII wieku. Była to wówczas osada służąca gospodarce leśnej i
podlegała ona początkowo domenie państwowej w Karsku. Prawdziwe początki wsi
giną wprawdzie w mroku dziejów, lecz nieliczne wzmianki o niej zdają się
wskazywać na znacznie starsze jej pochodzenie. Świadczy o tym przede wszystkim
opis lasów z 1589 roku, gdzie wymieniony jest istniejący tam już wtedy
zameczek myśliwski „die Mückenburg genannt”. Podobna nazwa widnieje w tym
samym miejscu na mapie z 1776 roku. Tak jak na wstępie zaznaczono, oznacza ona
dosłownie: zamek, grodzisko komarów. Nazwa Mückenburg poprawiona została
później na Mückeburg (od Mücke - komar, Burg - gród, zamek). Tak, czy inaczej
obydwa chrzty nazewnicze nawiązują do topograficznych warunków okolicy i do
wspomnianego wcześniej myśliwskiego dworzyszcza.
Komu owa myśliwska rezydencja służyła dokładnie
nie wiadomo, wiadomo natomiast, że była ona jednym z trzech takich
„zameczków”, należących przed kilkuset laty do domeny w Karsku. A ponieważ
domena miała statu urzędu państwowego, więc ów „Komarzy Gród” służył zapewne
aktualnie panującym władcom kraju, którzy w „swoich” włościach urządzali
wielkie i huczne polowania. W źródłach pisanych pochodzących z 1801 r. ten
mocno tajemniczy zamek określany jest już jako „dawny”. Prawdopodobnie w jego
miejscu lub gdzieś w pobliżu, na przełomie wieków utworzono siedzibę
królewskiego nadleśniczego na rewir moczydłowski; rewir niezależny pierwotni
od sławnego nadleśnictwa Neuhaus (Prądno) koło Barlinka.
Moczydło administracyjnie podlegało początkowo -
jak już wiemy - urzędowi domeny państwowej w Karsku. Później funkcję tę
przejęło erygowane tu nadleśnictwo. W jego sąsiedztwie, w 1809 r. odnotowano
smolarnię, działającą w tym miejscu - jak się zdaje - już dużo wcześniej.
Około 1830 roku Moczydło jawi się jako już ukształtowana kolonia z własną
szkołą. Wtedy to właśnie utworzona została gmina wiejska, obejmująca kilka
sąsiednich miejscowości (m.in Okunie i Błonie). Trudno powiedzieć , kiedy
nadleśnictwo w Moczydle wchłonięte zostało przez podbarlineckie Prądno. Stało
się to zapewne jeszcze w XIX w. lub na początku wieku XX. Potwierdza to fakt,
iż w 1925 r. naczelnikiem urzędu gminnego, obejmującego również Moczydło, od
pewnego czasu był nadleśniczy W. von Münch z Prądna.
W 1856 roku - jak twierdzi Berghaus - Moczydło
było biedną wsią. Jej męscy mieszkańcy zarabiali na życie głównie w lesie;
latem jako robotnicy dniówki , zimą jako drwale. Kobiety ,oprócz zajęć
domowych i hodowli inwentarza, trudziły się zbieraniem runa leśnego, a przede
wszystkim jagód, malin i grzybów. Dzieci pomagały w tych zajęciach matkom,
uczęszczały także do miejscowej, istniejącej już tam w połowie XIX wieku
szkoły. Wioska nie miała własnej świątyni
lecz należała do kościoła w Dankowie. Ten zaś był wówczas filią parafii w
Buszowie. Mimo odległej obsługi duszpasterskiej, na przeciwległych skrajach
wsi czynne były dwa cmentarze. Resztki jednego z nich założono tu w końcu XIX
w., widnieją jeszcze przy wjeździe do wsi od strony wschodniej. Inny, starszy
od tamtego cmentarz znajduje się na wzniesieniu z drugiej strony miejscowości.
Daty na zachowanych na nim nagrobkach pochodzą z około połowy XIX wieku. Od
1967 roku we wsi istnieje kaplica, adoptowana z XIX - wiecznego budynku dawnej
kuźni. Odtąd pełni ona rolę kościoła filialnego parafii NMP w Barlinku.
W latach 1890 - 1892 obok Moczydła poprowadzono
drogę brukowaną, wiodącą z Barlinka do Lip i dalej do Gorzowa. Utwardzona
kamieniem trasa wpłynęła na gospodarcze ożywienie wioski. I nie tylko
gospodarcze. Nowa droga poprawiła przede wszystkim łączność puszczańskiej
osady ze światem zewnętrznym. Na trasie tej, w 1920 roku zorganizowano stałą
komunikację samochodową między Barlinkiem a Gorzowem.
- W ten sposób
wioska zdecydowanie zyskała na znaczeniu. W 1934 roku założono w Moczydle
ochotniczą straż pożarną, a w 1937 r. gminę wiejską z własnym burmistrzem.
Został nim Paul Höhne. W 1939 roku istniało tu już 130 gospodarstw domowych.
W końcu stycznia 1945 r. do uśpionej jeszcze wsi
wkroczyły zwycięskie oddziały Armii Czerwonej. Dwa miesiące później
nadciągnęły i rozlokowały się w niej również oddziały 2 Armii Wojska
Polskiego. Potężny związek taktyczny, jakim jest armia, właśnie w rejonie
Puszczy Barlineckiej w marcu 1945 roku zbierał swe nadwątlone w bojach i mocno
rozproszone siły. W okresie owej koncentracji w Moczydle stacjonowały
jednostki 10 DP. Sztab tej dywizji mieścił się jednak w pobliskich Okuniach.
- W 1945 roku dawną
gminę Mückeburg podporządkowano administracyjnie Barlinkowi. Miejscowość
przemianowana zrazu na Komarowo, zasiedlona została przez ludność polską,
pochodzącą ze wschodnich terenów Polski, głównie z Lubelszczyzny. W 1949 roku
wieś miała zaledwie 56-ciu mieszkańców, ale szesnaście lat przedtem cała
moczydelska gmina (wraz z Okuniami i z okolicznymi przysiółkami) liczyła 474
osoby. Powojenny demograficzny pułap
Moczydło osiągnęło w 1979 roku, odnotowano tam wtedy 227 mieszkańców. Następne
dekady lat cechowała tendencja spadkowa. Na przykład w 1978 roku wioska
liczyła już tylko 145 osób, przy podobnym stanie w dziesięć lat później, kiedy
to w 1988 roku odnotowano tu 144 osób. W
ostatnich latach tendencja spadkowa zaczęła się odwracać i dziś Moczydło ma
szanse stać się modną oraz chętnie zasiedlaną miejscowością letniskową.
-
- Kazimierz Hoffmann
|