Dalekie loty barlineckich łabędzi

Mimo, że Centralna Obrączkowania Ptaków istnieje od 1931r, pierwsze łabędzie nieme w Polsce zostały zaobrączkowane dopiero w 1952 r. Wówczas to Stacja Ornitologiczna zorganizowała akcję na mazurach, w czasie, której, w ciągu 2 lat zaobrączkowano 107 łabędzi (w tym 96 młodych). Przez następnych prawie 20 lat oznakowano ok. 50 łabędzi (głównie dorosłych).

W połowie lat 70–tych wzrosło zainteresowanie tym gatunkiem. Zaczęto regularnie obrączkować łabędzie na wybrzeżu – głównie na zatoce Gdańskiej oraz w zachodniej części kraju – na Dolnym Śląsku, w Słońsku i na Pomorzu Zachodnim. Na Pomorzu Zachodnim łabędzie obrączkowane są głównie w Świnoujściu, Szczecinie, Kołobrzegu, Gryfinie, w okolicach Wełtynia oraz w Barlinku. W latach 80 – tych łabędzie obrączkowane były na jez. Klukom w Choszcznie przez p. Jana Fleszara, mieszkańca tego miasta. Na jez. Barlineckim oraz w okolicach Barlinka od lipca 1987 roku do końca 2004 roku zaobrączkowano 712 osobników. Oto ilości obrączkowanych ptaków w kolejnych latach: 1987 - 15, 1992 - 17, 1993 - 11, 1994 - 9, 1995 - 10, 1996 - 8, 1997 - 2, 1998 - 63, 1999 - 80, 2000 - 133, 2001 - 106, 2002 - 96, 2003 - 73, 2004 - 89. Do dnia dzisiejszego tj. 20.01.2005 r. uzyskałem 99 informacji powrotnych – 73 krajowe oraz 26 zagranicznych głównie z jesienno-zimowego przelotu.

Z woj. Zachodniopomorskiego najwięcej informacji uzyskałem z Gryfina (rzeka Odra) - 11 inf., z jez. Myśliborskiego-2 inf., jez. Pełcz-1 inf., ze Szczecina (kanał Zielony) - 1 inf., Międzyzdroi – 1 inf., Świnoujścia - 6 inf., Kołobrzegu - 4 inf., z jez. Miedwie - 1 inf. z jez. Turze k. Pyrzyc - 1 inf., z jez. Zamkowe – Wałcz - 2 inf. Ciekawostką z tego woj. jest samiec zaobrączkowany na Jeziorze Barlineckim jako pisklę w 1993 roku. Ptak ten ponownie został zaobserwowany w parze z samicą oraz 6 pisklętami na jez. Wielimie w Szczecinku dnia 28.07.1999 roku.

Z woj. lubuskiego otrzymałem 5 informacji powrotnych z rzeki Warty w Gorzowie. Z woj. wielkopolskiego - jez. Miejskie – Międzygród - 1 inf.,rzeka Warta – Śrem -1 inf., rzeka Gwda – Piła - 3 inf., Gryżyna k. Kościana - 1 inf., rzeka Prosna – Kalisz - 1 inf., jez. Debe - Czarnków –1 inf. oraz jez. Durowskie – Wągrowiec - 3 inf.

Z woj. dolnośląskiego – rzeka Odra – Wrocław – 2 inf.

Z woj. pomorskiego – Sopot – plaża – 1 inf.

Z woj. kujawsko – pomorskiego – rzeka Wisła – Toruń 1 inf.

Z woj. warmińsko – mazurskiego – jez. Mikołajki – 1 inf., jez. Gil Wielki k. Ostródy 1 inf.

Z woj. łódzkiego – zbiornik Sulejowski 1 inf.

Z woj. małopolskiego – rzeka Wisła – Kraków 1 inf.

Z woj. śląskiego – rzeka Brynica – Czeladź – 1 inf., stawy Wielikąt – 1 inf.

Jeśli chodzi o informacje zagraniczne, jest ich 26. Głównie barlineckie łabędzie odczytywane były na terenie Niemiec – 21 obserwacji. Odczyty pochodzą: Grossenbrode – Schleswig – Holstein – 2 inf., z Maklenburgii – okolice Rostoku – 5 inf., z Brandenburgii – Berlin – 3 inf., Neureetz 2 inf., Gorgast – Haerkich 1 inf., Caputh – Potsdam – 7 inf. oraz 1 inf. z regionu Sachsen – ptak miał kolizję z linią energetyczną. Ciekawostka jest to, że samica zaobrączkowana na jez. Barlineckim 29.05.1999 roku w roku 2003 na jez. K. Potsdamu założyła rodzinę i wyprowadziła z lęgu 6 piskląt. Bardzo cenną informację uzyskałem o samcu AC 0674 zaobrączkowanym na jez. Barlineckim 25.07.2001 r. Łabędź ten został odczytany wpierw 18.12.2001 r. w miejscowości Nagymaros – Pest na Węgrzech a na drugi dzień tj. 19.12.2001 r. obserwowany był w miejscowości Sturowo, Nowe Zamky na Słowacji. Przez jedna dobę łabędź przeleciał ok. 100 km. Samica AS 9151 zaobrączkowana 14.05.2000 r. w Barlinku zaobserwowana została 18.02.2002 r. w miejscowości Bystre – Mesto k. Brna w Czechach, zaś samiec AC 0634 zaobrączkowany 28.04.2001 r. wylądował 17.12.2002 r. w Wasserpark w stolicy Austrii – Wiedniu.

Dotychczas najdalej z moich łabędzi doleciała samica AS 9152 zaobrączkowana 14.05.2000 roku. 16.12.2001 r. odczytana została w Drawa Riwer, Ptuj na Słowenii. Obecnie aż 75 % łabędzi stwierdzonych zimą w Polsce, pochodzi z terenu kraju. Już wiele z nich wykazuje silne powiązanie do stałych miejsc zimowania. Jednak część łabędzi, które spędzają łagodne zimy w Polsce, przy silnych mrozach wędruje dalej na zachód (Dania, Holandia, Francja), czy na południe Austria, Węgry, Włochy, Chorwacja).

Przypuszczalnie nasze łabędzie docierają aż do Grecji. Do najdalszych zimowisk łabędzi niemych z Polski należy zachodnie wybrzeże Francji. Obrączkowane w Zatoce Gdańskiej łabędzie stwierdzone zostały w okresie zimowym w rejonie Pskowa nad jez. Ładoga w Rosji oraz w Kijowie na Ukrainie. Dotychczas w Polsce obrączkowaniem łabędzi zajmowało się 77 osób. Od 2003 roku za każdą obrączkę na łabędzia, obrączkarz musi zapłacić Stacji Ornitologicznej po 1,83 zł za sztukę. Tą ostatnią informację podaję do wiadomości osobom, które myślą, iż na obrączkowaniu łabędzi zarabiam.

Piotr Adamiok - ornitolog