Rola Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego w odzyskaniu przez Polskę niepodległości.

Debata naukowa.

Tego jeszcze nie było! 19 listopada w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w samo południe odbyła się debata naukowa, której bohaterami byli R. Dmowski i J. Piłsudski. Otworzył ją dyr. Szkoły Ryszard Syroka, który powiedział min., że ideą tego spotkania jest świadomość, że stale trzeba walczyć o zachowanie naszej niepodległości.

Przywitał zaproszonych gości, wśród których byli: Sylwester Chruszcz – europarlamentarzysta, dr Waldemar Podkański – wykładowca historii na Uniwersytecie Szczecińskim, burmistrz Zygmunt Siarkiewicz, dyr. ZEASZ Zdzisław Kik, zespół „Mostkowianki”, nauczyciele i uczniowie.

Młodzież podzielona na dwa obozy, prezentowała działalność obu patriotów w drodze do niepodległości.

Drużyna w składzie: Mirosława Bartczak, Małgorzata Maciejewska, Katarzyna Mieczkowska oraz Agnieszka Dworak prezentowały obóz Romana Dmowskiego. Klasa III a: Michał Czerwonka, Barbara Kasprzak i Marzena Machnio broniły poglądów Józefa Piłsudskiego.

Byłam pod ogromnym wrażeniem wiedzy młodzieży, która spierała się o to, która droga była bardziej efektywna: romantyczna J. Piłsudskiego, czy pozytywistyczna R. Dmowskiego.

Ten rodzący się wówczas konflikt między dwoma kierunkami polskiego patriotyzmu, reprezentowanymi przez osoby Dmowskiego i Piłsudskiego, pozostawił swoje piętno w całej XX-wiecznej historii Polski. „Spór orientacyjny to najpoważniejszy spór polityczny, a potem historyczny w Polsce XX wieku. Żadna sprawa tak silnie nie dzieliła i nie dzieli Polaków. Nie był to spór wyimaginowany, spór dwóch indywidualności. To był spór zasadniczy – spór, z którego wynikają wskazania na dziś. Z Rosją przeciw Niemcom, czy z Niemcami przeciw Rosji. Z szabelką na armaty, czy z memoriałami do decydentów? O Polskę zjednoczoną z trzech zaborów, czy o „niepodległy Piemont” wykrojony z jednego? Solidaryzm klasowy, czy walka klas? To nie były błahe spory”(Maciej Giertych „Dmowski, czy Piłsudski”, Wrocław 1995).

Ta polemika nie skończyła się wraz z odzyskaniem niepodległości i zaciążyła na wzajemnych stosunkach Dmowskiego i Piłsudskiego, którzy pozostali przy swoich stanowiskach; Piłsudski oceniając po latach swoją proaustriacką politykę, powtarzał, że „przeciwko Rosji poszedłby nawet z samym diabłem”, Dmowski natomiast, postrzegając działania Piłsudskiego jako romantyczny poryw antyrosyjskiej fobii, gdzie uczucia dominowały nad rozsądkiem, mawiał żartobliwie, że „zwolennicy Piłsudskiego bardziej nienawidzili Rosji, niż kochali Polskę”.

W trakcie debaty panie z zespołu „Mostkowianki” zaprezentowały repertuar pieśni patriotycznych i ludowych. Wysłuchaliśmy min. znanych pieśni partyzanckich „O mój rozmarynie”, „Po partyzancie dziewczyna płacze” oraz ludowych np. „Zachodźże słoneczko”. Młodzież szkolna recytowała patriotyczne wiersze.

Jak podkreślił wice dyr. szkoły, Krzysztof Komorowski,, było to świadectwo tego, że poezja i muzyka łączą pokolenia.

W międzyczasie rozstrzygnięto konkurs na pracę historyczną na temat roli Dmowskiego i Piłsudskiego w odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Szkolni historycy przyznali dwie pierwsze nagrody uczennicom Agnieszce Kapuśniak i Barbarze Kasprzak. Uczennice otrzymały Multimedialną Encyklopedię Historii oraz od Sylwestra Chruszcza cenne książki.

Podsumowanie debaty dokonali pp. dr Waldemar Podkański oraz Sylwester Chruszcz, którzy zgodnie przyznali, że aby zrozumieć teraźniejszość, należy znać przeszłość

Mam nadzieję, że historycy pp. Andrzej Rudnicki, Ewa Wawrzyniak i Alicja Romanowska zapoczątkowali pomysł poznania naszej historii poprzez zabawę i konkursy, a podchwycony on zostanie przez inne szkoły.

Halina Kasprzak